खाकीला डाग!

“कित्येक पोलिस ठाण्यावर सीसीटीव्ही बसवण्यात आले आहे आणि काय काम चालते?” याची माहिती वरिष्ठ पोलीस अधिका-यांना मोबाईलवर उपलब्ध होते,पण ते चुकुनही त्याच्यावर चौकशी करत नाही. जसे जोगेश्वरी(पूर्व), मुंबई, मेघवाडी येथील पोलिसचौकीत सीसीटीव्ही बसवण्यात आलेला आहे. त्याच्या अगदी समोरच केबल टीव्ही रात्रपाळीतील अधिकाऱ्यांच्या मनोरंजनाकरिता बसवण्यात आलेला आहे. “प्रहार”च्या संपादकांना विश्वास बसत नसेल तर त्यांनी त्याचे छायाचित्रणकरून पाहावे. काही नागरिकांची तर अशी तक्रार आहे कि जर मेघवाडी पोलिस स्टेशनच्या हद्दीत येणाऱ्या विभागात कधी कुठे बाहेरील व्यक्तीबद्दल कोणती चुकीची घटना घडली, तर ते पोलिस स्टेशन सापडता सापडत नाही किंवा त्याचा थांगपत्ता हि कोणास लागत नाही, साधारण रिक्षा पकडून पाहिली तरी ते विचारतात “आपको मालूम है तो बतावो हम छोड देंगे.” नंतर जर का एखाद्या रिक्षावाल्यास रात्रीच्या वेळेस ते पोलिस स्टेशन सापडलेच तर तेथे नुसता काळोख सापडतो आणि रात्रपाळीतील सर्व कर्मचारी मस्तपैकी गाणी आणि चित्रपट पाहण्यात मग्न असतात. चौकीतील अत्यंत महत्वाचा वाजणारा फोन हि त्या टेबलावरील ड्युटी ऑफिसर उचलत नाही. कारण तो मस्तपैकी आपली वर्दी काढून दुसऱ्या मजल्यावर मांडण्यात आलेल्या पलंगावर झोपून सकाळी आपला आठ, नउच्या सुमारास उठून मग इतर हवालादाराना रात्रीचा आढावा विचारतो. रात्रीच्या सुमारास साधारण दहा ते अकराच्या सुमारास आलेल्या खोट्यातक्रारी लिहून घेऊन वरिष्ठांना दाखवतात. तरुण ऑफिसर आपले रात्रपाळीत चौकीचा उपयोग करून घेतात आणि वयस्कर हवालदाराना प्रत्येक विभागात पहाऱ्याकरिता ड्युट्या लावल्या जातात. उगीचच आपल्या ओळखीतील स्थानिक गुंडांकडून एखाद्या अब्रुहिन बाईकडून “कशा ना कशा प्रकारे” एखाद्याशी भांडणं करा आणि आणा एखाद्या वेड्याला जो काहीच करू शकत नाही? असे बोलून एखाद, दुसऱ्याला उगीचच पोलिस स्टेशनमध्ये रात्रीचे हवालदारांच्या मोबाईल फोनच्या तक्रारीवर उचलून आणायचे, त्या बिचाऱ्याला शिवीगाळ, मारहाण करायची आणि त्याने जर चौकीत किंवा वायरलेसवर फोनकरून तक्रार केली असेल तर वेंडरटासारखे उत्तर द्यायचे कि पोलिसांचे कायदे तुला माहित नसेल, तर गप्प राहा. नाही तर आणखी फोडेन, विचारल्यावर त्यांचे उत्तर एकच “फोन करा किंवा वायरलेसवर कळवा, जो पोलिस चौकीत सर्वप्रथम येतो त्याची तक्रार आम्ही पहिला घेतो, मग साहेब ती तक्रार खोटी आहे, असे कळवले तरी तू जर बायकांच्या तक्रारीवर दुसरी एन सी लिहिलीस तर तुला कोर्टकेस करावी लागेल अशी उत्तर देतात. म्हणजे एखाद्याने आपले हस्तक आधीच पोलिस स्टेशनजवळ उभे करायचे, त्या अपराधीने चौकीत फोन करणाऱ्या व्यक्तीला मारहाण करायची आणि नंतर वेडा आहे तो”, असे आपल्या ओळखीच्या अधिकाऱ्याला सांगायचे. “प्रधान” अधिकारी पण पैसे खावून जे येईल ते चरड भरड आई बहिणीवरून शिवीगाळ करून ज्याने मार खाल्ला त्यालाच परत मारहाण करायची आणि फक्त रु.१,२२०/- चार्ज भर (रु.१,२००/-चार्ज आणि रु.२०/- सरकारी पावतीचे) असे घेऊन त्या व्यक्तीस ड्युटीऑफिसर सकाळी आठ ते नऊ वाजता रात्री झोपून उठल्यावर घरी जाण्याच्यावेळेस आपली वर्दी घालून जाताना दे आणि ह्याचे नाव पोलिसचौकीतील काळ्या यादीत लिहून ठेव म्हणजे कुठे सरकारी नोकरीचा “Call”जरी आला तरी इतकी अनामत रक्कम भरा म्हणजे आम्ही त्याचे नाव या काळ्या यादीतून हटवू, हा प्रकार करून ठेवतात आणि हे प्रकार सर्व नागरिकांना माहित आहे. हे पैसे खाण्याचे धंदे कित्येक “प्रधान” पोलिसवाले आणि पोलिस “पाटील” फार पूर्वीपासून करीत आहे. सर्व काही सीसीटीव्हीमध्ये कैद असूनही वरिष्ठ अधिकाऱ्यांना न सांगता मागील दिवसाचा आढावा मिळतो, तरी हि त्यांना दोषी कोण? हे समजत नसेल तर त्या सीसीटीव्ही कॅमेराचा उपयोग तरी काय? रात्रपाळीत एखाद्या महिलेवर जर अत्याचार होतो, हि तक्रार येत असेल तर त्या महिलेबद्दल चौकशी करा ना? तर आपले महिला हवालदार अंथरून पांघरून पोलिचौकित मांडून झोपताना सापडतील, हे हि त्या सीसीटीव्ही कॅमेऱ्यातून वरिष्ठ अधिकाऱ्यास दिसत असूनही ते ह्या गोष्टींकडे दुर्लक्ष करतात, फक्त गुनेहगार गुन्हे कसे करतात? हे बघण्यासाठी उगीचच सीसीटीव्ही कॅमेऱ्यांचे खर्च वाढवायचे, पोलिसांना प्रत्येक विभागातील गुनेहगार माहित असतात, उगीचच त्याला सोड आणि जो काही करत नसेल त्याला उचलण्याकरिता काहीतरी पांचट प्रकार करा म्हणजे अब्रुहिन स्त्रीला आम्ही सतीसावित्रीचे नाव देऊ आणि नको त्याला बिनधास्त आई,बहिणीवरून शिवीगाळ करू. जेव्हा एखाद्या हवालदाराची “ड्युटी ऑफिसर” ड्युटी लावतो तेव्हा त्या हवालादाराना घटनास्थळ फोनवर समजावून सांगण्याची वेळ येता कामा नये? खरतर हवालदार आपली ड्युटी ज्या विभागात लागली आहे तेथे कधीच उपस्थित नसतात. सीसीटीव्हीपेक्षा चेहरा सत्य बोलतो असे कोणीतरी म्हटले आहे, ते खर आहे