गिरिविराजची १३५वी मोहीम फत्ते झाली ती ढाकबहिरीच्या ‘ढाक’ कड्यावर. एकूण पंचवीस एक्स्पान्शन बोल्ट वापरून सुमारे २५० फूट नवीन रूट ओपन करत मोहीम यशस्वी केली. त्या मोहिमेचा हा वृत्तांत –
ट्रेकर कितीही पट्टीचा सराईत असो, पण पाच-सात वर्षाच्या गॅपनंतर त्याने ढाक बहिरीचा ट्रेक आखला, तर तो चुकलाच म्हणून समजा. नेमकं हेच आम्हा गिरिविराजवाल्यांच्या बाबतीत पुन्हा एकदा घडलं. २७ मार्च २०१३ तब्बल आठ वर्षानंतर आम्ही या परिसरात आलो आणि शेवटच्या टप्प्यातली घळीची वाट काही केल्या सापडेचना. दोन-चार वाटा अयशस्वीपणे धुंडाळल्यानंतर शेवटी एकदाचे मार्गाला लागलो आणि सकाळी सात वाजता सांडशी गावातून वर निघालेलो आम्ही बारा जण दुपारी दोन वाजता, एकदाचे ढाक कडा व कळकराय सुळका यांच्यामधील घळीत पोहोचलो.
नेहमीप्रमाणेच वरच्या पाण्याच्या गुहेत मुक्काम न करता खालील ओबडधोबड गुहेतच आमचा पाच दिवसांचा संसार थाटला. लोडफेरीसाठी आलेले आमचे सहा सवंगडी परतीच्या वाटेस लागले तेव्हा चार वाजले होते. या वेळी आम्ही चढाईसाठी गिरिविराजचाच, डिसेंबर १९९२ साली ‘ढाक’कडय़ाचा सर केलेला जुनाच कडा निवडला होता. तेव्हा एकूण ८१० बोल्ट वापरून सुमारे पाचशे फुटी ‘ढाक’कडा सर झाला होता. ठीक साडेचार वाजता नेहमीप्रमाणेच गणरायाला साकडं घालून हितेशने सुरुवात केली. पहिलाच बोल्ट खूप उंचावर ठोकण्यासाठी इतरांनी दहीहंडी करून हितेशला उंची गाठून दिली. त्यांच्या खांद्यावर बसून हितेशने पहिलाच बोल्ट चांगलाच वर ठोकला. काही अंतरावरील अरुंद भेगेत एक मेख ठोकून होताच पुढील चढाई किशोरने सांभाळली. जुन्या बोल्टच्या रिंगा गंजून खराब झाल्यामुळे शिफ्टिंग करणं अवघड झालं होतं. प्रदीपने बनवून दिलेल्या चार मिमीच्या स्लिंग बोल्टच्या मुळाशी अडकवत किशोरची सर्कस सुरू झाली. सुमारे चाळीसपट वर पोहोचल्यावर पुढील मार्गातले सलग दोन बोल्टच्या रिंगा तुटल्यामुळे धोकादायक बनले होते, म्हणून इथे एक नवीन ठोकण्याचा निर्णय घेत किशोरनेच त्याची अंमलबजावणी केली आणि साडेसातला तो खाली उतरला, आजची चढाई थांबवून.
दुसरा दिवस उजाडला तोच मुळी माकडांच्या गोंगाटाने! गुहेत नवीन पाहुणे आल्याचं कळताच पाचपन्नास माकडे आमच्या अवती-भवती जमून खाण्याच्या जिनसांवर हात साफ करण्याचा मोका शोधत होते. त्यांना दूरवर पिटाळून चहा-नाश्ता आटोपून पुन्हा एकदा किशोरनेच कालची चढाई सुरू केली. जुन्या बोल्टच्या रिंगामधून दोर पास करत शेवटच्या टप्प्यात दहा-पंधरा फुटी मुक्त चढाई करत त्याने पहिली लेज गाठली. इथे एक नवीन बोल्ट ठोकला. दरम्यान खालून जुमारच्या साहाय्याने वाइण्ड अप करत हितेश त्याच्या जवळ पोहोचला. मार्गातले बहुतेक कॅरेबीनर्स त्याने काढून लेजवर आणले व त्यांच्याच मदतीने किशोरने वर चढायला सुरुवात केली. राजेश व मी खालून दूरवर जात जमेल तशी फोटोग्राफी व व्हीडिओ शूटिंग करत होतो. संध्याकाळपर्यंत दोन बोल्ट वापरून दुसरी लेज गाठून तिथे रोप फिक्स करून हितेश व किशोर बेस कॅम्पवर पोहोचलो. दोन दिवसात सुमारे १७५ फूट चढाई झाली होती.
शुक्रवारी सकाळी जुमारिंग करून प्रदीप आणि आशीष दुस-या लेजवर पोहोचले. पावणे दहा वाजता प्रदीपने चढाई सुरू केली. ओव्हरहँगवरील सात बोल्ट शिफ्टींग केल्यानंतर सुरक्षेसाठी एक नवीन बोल्ट ठोकला. जुन्या बोल्टनी उंची गाठत सोळाव्या बोल्टनंतर अजून एक नवीन बोल्ट ठोकला. सुमारे पन्नास फूट चढाई झटकन झाली होती. तो एकोणिसाव्या बोल्टवर पोहोचला आणि एका नावडत्या घटनेनं डाव साधला.. वीस र्वष ऊन-पाऊस-वारा खाऊन गंजलेली रिंग प्रदीपचा भार सहन न होऊन खटकन तुटली आणि काही कळायच्या आतच एक झटका खात प्रदीप सात-आठ फूट खाली कोसळला. पडताना सावधगिरी बाळगल्याने जास्त हानी झाली नाही, पण उजव्या हाताची करंगळी रॉकला घासून फाटल्यामुळे प्रदीपला पुढची चढाई करणं अशक्य होऊन बसलं. सर्वाच्याच उत्साहावर विरजण पडलं, पण क्षणभरच! प्रदीपची जागा आशीषने भरून काढली. तर पहिल्या लेजवर मोर्चेबंदी करणा-या हितेशने सेकंडमॅन म्हणून आशीषची सोबत केली, तर हितेशची रिकामी जागा वासुदेवने पहिल्या लेजवर भरली. सावध चढाई करत मार्गात अजून दोन नवीन बोल्टची भर घालून मंडळी बेसकँपवर नेहमीपेक्षा लवकरच परतली.
शनिवारी सकाळी ९.४० वाजता प्रदीपने चढाई सुरू केली. त्याला सेकंड मॅन मी स्वत: होतो. दुस-या लेजवर वासुदेव तर पहिली लेज अनिकेतने सांभाळली. प्रदीपने लागोपाठ तीन बोल्टमध्ये रोप पास करून एक छोटीशी फ्री-मूव्ह करत ससाण्याची केव्ह गाठली. इथे अत्यंत अवघड परिस्थितीमध्ये बॅलन्सिंग करत एक बोल्ट ठोकला. वर फ्री-मूव्ह होण्याची चिन्हं दिसताच त्याने मला कॉल दिला. मी पहिलीच फ्री-मूव्ह करत वर गेलो खरा, पण इथे राहून बोल्टिंग करणं अशक्यच होतं. शेवटी सेकंडमॅन प्रदीपच्या खांद्यावर उभे राहत हाइट गेन करून वरचा होल्ड हाती येताच मी दुसरी मूव्ह केली, पण पुन्हा एकदा मागचीच पुनरावृत्ती झाली. ‘इकडे आड तिकडे विहीर’ अशीच माझी गत झाली. माझ्या डावीकडील क्रॅकमध्ये पिटॉन ठोकताच तो झटक्याने बाहेर पडला. पुन्हा एक अडचण, नीट निरीक्षण करताना एक आशेचा किरण गवसला. माझ्या उजव्या बाजूस रॉकमध्ये किंचित पोकळ भेग असावी, असा अंदाज येताच तिथे मी दुसरा पिटॉन ठोकला. अपेक्षेपेक्षाही तो खूपच योग्य, फिट बसला त्या रॉकमध्ये आणि त्याच्या आधारे हाइट गेन करत मी पहिला बोल्ट ठोकला. खूप उंचीवर त्यावर लागोपाठ दुसराही बोल्ट ठोकून अजून एक फ्री-मूव्ह करत तिसरा बोल्ट ठोकून पुढची चढाई प्रदीपने सोपवली. प्रदीपने लागोपाठ तीन बोल्ट ठोकून संधी सापडताच मला इशारा केला, मी उजव्या बाजूकडील क्रॅकमध्ये अजून एक पिटॉन ठोकला. त्याच्या आधारे हाइटगेन करून वरचा पक्का होल्ड पकडून जो सुसाट निघालो तो सुमारे तीसेकफूट चढाई करून एका मोठ्या केव्हमध्ये पोहोचलो. आधारासाठी इथे एक मेख ठोकली. तिच्या सहाय्याने बाहेर झुकून एकमेव पक्क्या रॉकपॅचवर निर्णायक बोल्ट ठोकून त्या दिवशीची चढाई थांबवली. क्रमाक्रमाने रॅपलिंग करत बेसकँप गाठला, तेव्हा साडेसात वाजून गेले होते. त्या शनिवारी हितेश आणि संजय घरी निघून गेले. त्यामुळे दोन माणसांची उणीव उद्या भासणार होती, पण उद्या मोरेश्वर येणार असल्यामुळे ही झीज काही अंशी भरून निघणार होती.
आज ससाण्याच्या केव्हपासून डावीकडील बराच मोठा रॉक पॅच, गेल्या तीस वर्षात केव्हा तरी पडून गेल्यामुळे आमचे जुने बोल्ट दृष्टीस पडेचनात. त्यामुळे ती जुनी डावीकडे वळत गेलेली लाइन न शोधता अगदी सरळ रेषेत आम्ही नवीन मार्गाने चढाई सुरू केली होती, कारण जुने बोल्ट शोधण्यासाठी कडय़ाच्या माथ्यावरून रॅपलिंग करून खाली उतरून ते शोधणं म्हणजे सागरात पडलेली सुई शोधण्यासारखंच होतं. दिवसभरात सर्वाचीच चांगलीच दमछाक झाल्यामुळे झोप कधी लागली हे कळलंदेखील नाही.
पुन्हा एकदा माकडांच्या हल्ल्यानेच सकाळची झोप मोडली. पाहतो तो आमच्या न्याहरीचे एक किलो पोहे, फरसाण अशी दोन पाकिटं लंपास करून त्यांनी डाव साधला होता. रविवार हा आमच्या मोहिमेचा शेवटचाच दिवस असल्यामुळे आम्हीही ते गांभीर्याने घेतलं नाही. मिळालं ते पोटात टाकून मी, प्रदीप आणि योगेश चढाईची आवश्यक साधनं दोन सॅकमध्ये भरून निघालो. किशोरचा पाय अचानक दुखावल्यामुळे रविवारी चढाईसाठी माझा आणि प्रदीपचाच नंबर लागला होता. धुळीतून वर येत डाव्या हाताची ढाक कडय़ावरून ढाक गावाकडे जाणारी पायवाट पकडली. वीसेक मिनिटांच्या चालीनंतर पायवाट सोडून धबधब्याच्या वाटेने खडा कातळ चढून टाकचा माथा गाठला. सोबतचा वॉकीटॉकी चालू करून आशीष-राजेशशी संपर्क साधला. ते समोरच कळकराय सुळक्याच्या मधील भागात फोटोग्राफीसाठी जमले होते.
वॉकीटॉकीच्या सहाय्याने योग्य दिशा समजताच माथ्यावरील झाडास दोर बांधून प्रथम प्रदीप रॅपलिंग करत खाली उतरून कालच्या शेवटच्या बोल्टपाशी केव्हमध्ये पोहोचला. त्याच्यापाठोपाठ मीसुद्धा खाली पोहोचलो. प्रथम प्रदीपने केव्हच्या खालचे इक्विपमेंट वाइंडअप करत काढले. तो केव्हमध्ये पोहोचेनाच. मी वरची चढाई सुरू केली. गुहेच्या उजव्या बाजूने बाहेर पडत वरचे एकेक होल्ड पकडत पुन्हा एकदा तीसेक फुटांची सुरेख फ्री-मूव्ह करत वरच्या टप्प्यावर पोहोचलो. इथे एक भक्कम मेख ठोकून प्रदीपला कॉल दिला. दरम्यान, पुन्हा एकदा आमची जुनी बोल्टिंग लाइन मला दिसली, पण तीही कालच्यासारखीच वळसे घेत डावीकडे दूर निघून गेली होती. म्हणून तिच्या मागे न लागता सरळ रेषेतच वर चढण्याचा आम्ही निर्णय घेतला. दहा-बारा फुटांची फ्री-मूव्ह करून अप्रतिम बॅलन्सिंग करत प्रदीपने पहिलाच बोल्ट ठोकला. खूपच कठीण असल्याने बरीच मेहनत होत होती. अर्धवट छिद्र पडल्यानंतर अचानक पंच जाम होत फिरेनासा होई. त्यामुळे पंचिंग अधिकच अवघड होई. महत्प्रयासाने लागोपाठ तीन बोल्ट ठोकून होताच प्रदीपने पुढची चढाई माझ्याकडे सुपूर्द केली. शेवटच्या बोल्टवर शिडीमध्ये उभे राहत वरील उजवीकडील क्रॅकमध्ये मी पहिलाच पिटॉन ठोकला. त्यामध्ये शिडय़ा अडकवून खूप उंचीवर पहिलाच बोल्ट मारला. त्याच्या पाठोपाठ उजवीकडे दोन बोल्ट ठोकले आणि ओव्हरहँग रॉकच्या बाहेर पडलो. वरच्या बाजूस उजवीकडे माझ्यापासून काही अंतरावर कडय़ावर स्वत:ला दोराने बांधून घेत योगेश आमची थरारक चढाई कॅमे-यामध्ये बंदिस्त करत होता.
माझ्या उजव्या हातास एक क्रॅक दिसताच त्यामध्ये योग्य बसेल असा पिटॉन मी ठोकला. त्यामध्ये शिडय़ा अडकवून अजून उजवीकडे चौथा बोल्ट पुन्हा एकदा मघाचचीच पुनरावृत्ती करत अजून एक पिटॉन आणि त्या पुढे पाचवा बोल्ट ठोकला. त्यात शिडय़ा अडकवून शिडय़ांवर उभे राहत सहावा बोल्ट ठोकून होताच चढाई निर्णायक टप्प्यात आल्याची मला जाणीव झाली. प्रदीप आणि योगेशला इशारा करून, मी शेवटच्या बोल्टमधून बाहेर पडले..! अंतिम लढाईसाठी!!
उजवीकडे सरकत सरकत आडवी छोटी लेज पकडली. पूर्ण शरीर पूल करून हातांच्या प्रेशरवर लटकू लागलो, परंतु पायांना काही केल्या एकही होल्ड सापडेना. एकेक हात बदलून मी तसाच त्या लेजवर धडपडत होतो. त्याच वेळी एखादा तरी होल्ड सापडतो का हेही पाहत होतो. तब्बल दहा मिनिटांनी प्रयत्नांची शिकस्त केल्यावर त्या अरुंद लेजवर उभे राहण्यात मी यश मिळवलं, पण इथेही पाच-सात मिनिटं सर्कस आणि प्रयत्न केल्यानंतर शेवटी एकदाचा वर पोहोचलो आणि उजव्या पंज्यात आधारासाठी धरलेला मोठा दगड उचकटून हातात येताच एक अस्पष्ट किंकाळी माझ्या तोंडून बाहेर पडली. दरीत फेकता-फेकता जेमतेम बचावलो होतो मी. धक्क्यातून सावरत तसाच पुढे सरकलो. आता पुढची चाल खूपच सोपी होती. शेवटच्या वॉकपॅचवर दोन्ही हातांचा जोरदार पूल घेत मी माथा गाठला तेव्हा सहा वाजले होते. गिरिविराजची १३५वी मोहीम फत्ते झाली होती. एकूण पंचवीस एक्स्पान्शन बोल्ट वापरून वरचा सुमारे २५० फूट नवीन रूट ओपन करत आम्ही ही मोहीम यशस्वी केली होती.
इक्विपमेंट वाइंड अप करून, चेकिंग मग पॅकिंग त्यानंतर रात्री दहा वाजता बेसकँप सोडून सांडशी गावात पोहोचायला एक वाजला. जिथून टेम्पोने कर्जत स्टेशन व पुढे ट्रेनने डोंबिवली गाठेस्तोवर पहाट झाली होती. दुस-या दिवशी सोमवार असल्यामुळे सर्वानाच कामावर जायचं होतं. त्यामुळे हा सर्व रात्रीचा खटाटोप करावाच लागला.
या मोहिमेत प्रदीप म्हात्रे आणि योगेश सदरे यांच्या नेतृत्वाखाली आशीष पालंडे, हितेश साठवणे, किशोर मोरे, मोरेश्वर कदम, प्रवीण घुडे, वासुदेव दळवी, दर्शन एडेकर, संजय गवळी, अनिकेत साळुंखे, सतीश कुडतरकर राधेश तोरणेकर व मी स्वत: असे एकूण चौदा जण सहभागी झालो होतो.
chitta thararak..!! thats it..!!