ठाणे जिल्ह्यातले बरेचसे गड, किल्ले भटक्यांसाठी आजही अनोळखी आहेत. कधीतरी मुद्दामहून वाकडी वाट करून गड पाहायला येणारे भटके सोडल्यास सहसा या गडांना ट्रेकर्सचा प्रतिसाद कमी मिळतो. असाच एक आहे अशेरीगड. अशेरीगड शिवशाहीपासूनच स्वराज्यात होता. पुढे हा पोर्तुगिजांच्या ताब्यात गेला. पण वसई रणसंग्रामाच्या वेळी पेशव्यांनी अशेरीगड जिंकून घेतला. काही काळ पेशव्यांच्या ताब्यात राहिल्यानंतर १८१८ मध्ये इतर गडांसोबत हा गड इंग्रजांच्या ताब्यात गेला आणि नामशेष होऊन दुर्लक्षित झाला तो कायमचाच. हा गड का दुर्लक्षित राहिला या प्रश्नाने माझी हा गड पाहण्याची उत्कंठा वाढली आणि..
अशेरीगड पाहण्याचा योग जुळून आला तो डिसेंबरला. मी, कृणाल धामणे, हरिश्चंद्र, वैभव क्षीरसागर, मनीषा व मनीषाचा पती सुदर्शन असे सहा जण अशेरी सर करण्यास निघालो. अशेरीगडावर जाण्यासाठी आम्ही विरारहून सहा आसनी रिक्षाची (टमटमची) सोय केली होती. सकाळी सहा वाजता आम्ही अशेरीला प्रयाण केले. थंडीचे दिवस असल्यामुळे थंडीने आपले उग्र रूप दाखवण्यास सुरुवात केली. त्यातच आमची रिक्षा चारही बाजूंनी उघडी असल्यामुळे बोचरा वारा अंगाला झोंबत होता. मनिषाने ट्रेक रद्द करण्याचाच तगादा लावला होता. पण आम्ही एकमेकांना धीर देत साडेसात वाजता मनोरला पोहोचलो. आतापर्यंत चांगलेच उजाडले असले तरी थंडी काही कमी होत नव्हती.
मनोर हायवेला एका धाब्यावर आम्ही गरमागरम कांदाभजी खाऊन व वाफाळता चहा पिऊन ताजेतवाने झालो. जरा तरतरी येताच आम्ही बोयसर फाटय़ाकडे निघालो. बोयसर फाटय़ापासून एक कि.मी. अंतरावर डाव्या हाताला वाडा खडकोना हे गाव आहे. गावात जाणारी वाट कच्च्या दगड मातीची असल्यामुळे त्या अवघड वाटेवरून गाडी जरा सावकाश व सावधपणे चालवावी लागत होती. काही अंतर पार केल्यावर एक अरुंद पात्राची नदी आडवी आली. नदीवर सिमेंटचा छोटा पूल बांधलेला आहे. हा अरुंद पूल पार करताच आम्ही खडकोना गावात प्रवेश केला. त्या गावात आदिवासी समाज जास्त असल्यामुळे लाकडाच्या ओंडक्याचा देव आम्हाला पाहायला मिळाला. आजही हा समाज आपली संकृती जपून आहे, याचं आश्चर्यच वाटतं. गावक-यांची परवानगी घेऊन आम्ही आमची गाडी एका आंब्याच्या झाडाखाली सावलीत लावली. उजव्या हाताला बुलंद अशेरीगड लक्ष वेधून घेत होता. गावातल्याच संतोष नावाच्या वाटाडय़ाला घेऊन आम्ही ट्रेकला सुरुवात केली. छोटय़ा-मोठय़ा अनेक पायवाटा एकमेकांत गुंतलेल्या आहेत. नक्की कोणती वाट गडावर जाते हे वाटाडय़ाअभावी कळणं कठीण होतं. जसजसा आम्ही गड चढण्यास सुरुवात केली तसतशी एक गूढ शांतता जाणवायला लागली. पायाखालील दबणा-या सुकलेल्या पालापाचोळ्याव्यतिरिक्त दुसरा आवाज येत नव्हता.
जंगलातील निसर्ग शोभा पाहत अर्धाअधिक डोंगर आम्ही चढून आलो. थोडा विसावा घेऊन उजव्या हाताची एक चढण पार केली आणि आता आम्ही गडाच्या वेशीवर येऊन पोहोचलो होतो. येथेही आम्हाला आदिवासी समाजाचा लाकडी ओंडक्याचा देव पाहण्यास मिळाला. येथून पुढे थोडी चढण चढून वर आल्यावर डोंगरातच कोरून काढलेल्या निमुळत्या दगडी पाय-या दिसतात. या दगडी पाय-या चढून वर आल्यावर काही ठिकाणी गडाचे ढासळलेले अवशेष पाहण्यास मिळाले. यापुढील वाट उभी असून दमछाक करणारी होती. कारण वर जाणारी वाट पूर्णपणे खुंटलेली असल्यामुळे एकावेळी एकच माणूस जाईल एवढीच कपार होती. कपारीतून वर जाण्या-येण्यासाठी दोन्ही हाताला दगडाच्या खोबणीत ठरावीक अंतरावर चर खोदून काढलेले होते. ही वाट खूपच अवघड व धोकादायक असल्यामुळे जराही चूक झाली तर कपाळमोक्ष ठरलेलाच होता. एकमेकांना आधार देत आम्ही सारे सुखरूपपणे ती अवघड खिंड चढून वर आलो.
ट्रेकचा खरा आनंद म्हणजे ही अवघड खिंड, ती खिंड चढून येताना व उतरताना ट्रेकिंग केल्यासारखं वाटलं. खिंड चढून वर येताच अतिशय सुरेख असे दगडी शिल्प पाहण्यास मिळाले. हे दगडी शिल्प म्हणजे यादवांच्या किंवा पोर्तुगीजांच्या सम्राटांच्या मुकुटाची प्रतीकृती प्रमाणेच दिसत होते. डाव्या हाताला खाली पाण्याचे टाक पाहायला मिळतात, तर उजव्या हाताला सहा फूट लांब व दोन फूट रुंद अशी गुहा दिसते. गुहा डोंगराच्या पोटात तासून खोदून काढलेली असून खूप खोलवर गेलेली आहे. पण वापरात नसल्यामुळे त्या गुहेत दगडमाती साचलेली होती. निमुळत्या दगडी पाय-या चढून आम्ही वर आलो. वर आल्यावर उजव्या हाताला गडाची आजही शिल्लक असलेली चि-यांची तटबंदी आम्ही बघितली. तर डाव्या हाताच्या कातळावर कोरून काढलेलं गणपतीचं शिल्प लक्ष वेधून घेतं. येथून थोडे वर चढून आल्यावर बरंच मोठं मोकळं पठार आहे. डाव्या हाताला असणा-या वाटेने आम्ही खाली उतरायला सुरुवात केली. सावकाशपणे खाली आल्यावर दाट जंगल आहे तसेच पाण्याचे टाकही आहे. एके ठिकाणी निमुळती पायवाट तर दुस-या ठिकाणी खोलवर जाणारी दरी दिसते. डोंगराच्या पोटामध्ये पाण्याचे अनेक टाकं असून त्यातले पाणी पिण्यायोग्य आहे.
दुपार झाली होती म्हणून आम्ही थोडा वेळ तिथेच विसावा घेतला आणि नंतर पुन्हा वाट धरली. काही अंतर पालथे घालताच वाटेच्या मधोमध बरेच मोठे मोकळे मैदान आहे. त्या मैदानाच्या मधोमध गवताने साकारलेली एक झोपडी दिसली म्हणून आम्ही झोपडीच्या दिशेने चालायला लागलो. झोपडीच्या जवळ जाताच एकदम आश्चर्यचकित झालो. कारण झोपडीच्या आत कलाकुसरीने युक्त असे छोटे दगडी लेणे होते. एकात एक कोरलेल्या ब-याच छोटय़ा गुहा होत्या. त्याच्या प्रवेशद्वारालाही कलाकुसर केलेली आहे. त्या लेण्याच्या मधोमध गडाची स्वामिनी अशेरीदेवी स्थानापन्न झालेली होती. गडावर भर दुपारी विसावा घेण्यासाठी हे एकमेव ठिकाण आहे. दुपारचे १२ वाजून गेले होते. दुपारचे जेवण या गुहेतच आटपून थोडा विसावा घेतला.
थोडा आराम केल्यावर आम्ही ट्रेकिंगला सुरुवात केली. काही अंतर कापल्यावर एक तोफ बघण्यास मिळाली. गुहेच्या मागील बाजूस म्हणजे गडाच्या पूर्व दिशेस थोडीशी चढण चढूण वर येताच एक सुरेख जलाशय पाहून आम्ही हरवून गेलो. जलाशय घडीव काळय़ा दगडी चि-याचे बांधलेला असून प्रशस्त चौकोनी आकाराचा आहे. जलाशयात उतरण्यासाठी दगडी पाय-या आहेत. हा जलाशय गुलाबी कमळांनी फुलून गेला होता. ही टपोरी गुलाबी कमळे पाहून कमळे तोडण्याचा मोह अनावर झाला. पण मोठय़ा मुश्किलीने मोहास आवर घातला. या जलाशयाच्या थोडे पुढे अजून एक घडीव चि-याचे जलाशय होते. जलाशयात मुबलक पाणी आहे पण त्यात कमळं नव्हती, असे का हा प्रश्न पडत असला तरी आम्हाला उत्तर काही सापडलं नाही. येथून गडाच्या पूर्व दिशेस गडाच्या कडय़ापाशी गेल्यावर गडाखाली मुंबई-अहमदाबाद महामार्गाचे सुंदर दृष्य दिसते. महामार्गाच्या पलीकडे अशेरीगडाचा जोड किल्ला अडसूळ स्पष्टपणे दिसतो. त्याच्याही पलीकडे कोहोज व इतर गड-किल्ल्यांची शृंखलाच पाहण्यास मिळते. अशेरीगडाचे दृष्य डोळ्यांत साठवून आम्ही पुन्हा गड उतरायला सुरुवात केली.
I was also with them i beleive my name is wrongly typed as Harishchndra, it is Harikesh nevermind.
But this trek was relatively easy and very nice.
The thing i distincly remember is that there were two small boys from same village i wonder how daya kaka recalled name of first guy santosh; but there was one more guy.
The thing that surprised me is we had shoes in foot but they made whole trek bear footed and i asked myself how lucky i am that i could afford shoe.
I still admire those two guys and thousands of other who are poor by material wealth but have very rich heart.
Thanks Daya Kaka for sharing this article.