उद्योग उभा करण्याची कितीही तीव्र इच्छा असेल तरीही लोकांना भांडवल उभं करणं खूप कठीण कामं वाटतं. खरं तर ही कारणं झाली. आपल्या आजूबाजूच्या गोष्टींकडे डोळसपणे बघितलं तर सहज भांडवल उपलब्ध होऊ शकतं.
मराठी माणसाला उद्योगाबाबतीत एक न्यूनगंड नेहमीच सतावत असतो, मी उद्योग करू शकतो, पण भांडवल कुठून आणणार? वास्तविक उद्योग उभारण्यासाठी मनाची आणि आपली तयारी अधिक असावी लागते. भांडवल आणि इतर संसाधनाची जुळवाजुळव करण्यास अजिबात वेळ लागत नाही. त्यामुळे हा न्यूनगंड कमी व्हावा म्हणून आजचा लेख.
उद्योगासाठी वित्त उभारताना तुम्हाला किती पैशांची गरज आहे हे समजणं गरजेचं असतं.
भांडवलाचे दोन प्रकार पडतात-
स्थिर भांडवल
खेळतं भांडवल.
उद्योगासाठी लागणारी जागा, साधनसामुग्री याला ‘स्थिर भांडवल’ म्हणतात. ज्या उद्योगासाठी भांडवलाची जास्त आवश्यकता आहे त्याचा रोख स्थिर भांडवलाकडे असतो.
दैनंदिन वापरासाठी ज्या भांडवलाची आवश्यकता असते, त्याला ‘खेळतं भांडवल’ असं म्हणतात. उदाहरणार्थ कामगारांचा पगार, वीज पाणी, मार्केटिंगवरील खर्च, मशिनच्या दुरुस्तीवरील खर्च.
उद्योगासाठी स्थिर आणि खेळतं यांपैकी नक्की कोणत्या भांडवलाची आवश्यकता आहे हे आपल्याला माहिती असणं आवश्यक आहे.
खासगी गुंतवणूक
आपले मित्र, आपली बचत किंवा आपले नातेवाईक यांच्याकडून पैसे घेऊन उद्योग सुरू करण्याची युक्ती आपल्याला माहीत आहे. ब-याच जणांना आपल्या माणसांच्या उपकारांवर आधारित राहणं आवडतंच असं नाही. त्यामुळे भांडवल उभं करण्यासाठी खालील काही पर्याय आपण पाहू.
एंजल गुंतवणूकदार
तुमच्या उद्योगात गुंतवणूक करणा-यांना एंजल गुंतवणूकदार असं म्हणतात. श्रीमंत माणसं विविध उद्योगांमध्ये(स्टार्ट अप) गुंतवणूक करतात. यासाठी त्यांना संपूर्ण व्यवसाय पटणं आवश्यक आहे.
तुमच्या उद्योगात ते सक्रिय सहभागही घेऊ शकतात. असे गुंतवणुकदार तुमच्या आसपासही तुम्हाला आढळू शकतात. किंवा तुम्ही ‘इंडियन एंजल नेटवर्क’ या संस्थेमध्ये नोंदणीकृत होऊ शकता.
व्हेन्चर कॅपिटल
त्याचप्रमाणे व्हेन्चर कॅपिटल हा संस्थात्मक पर्याय उपलब्ध आहे. मात्र एंजल गुंतवणूकदार हे व्यक्तिगत असल्याने त्या तुलनेने सोप असतं.
व्हेन्चर कॅपिटलना आपला व्यवसाय पूर्ण पटवून देणं गरजेचं आहे.
आयसीआयसीआय व्हेन्चर कॅपिटल फंड
मुंबई व्हेन्चर कॅपिटल फंड.
अधिक माहितीसाठी
व्हेन्चर इंटेलिजन्स या संस्थेकडे माहिती उपलब्ध आहे.
२. कर्ज उभारणी
बँकेतून कर्ज असल्यास ‘लोन अगेन्स्ट प्रोपर्टी’ आणि ‘बिझनेस लोन’ असे पर्याय आहेत. लोन अगेन्स्ट प्रॉपर्टीमध्ये तुमच्या राहत्या घरावर किंवा कुठल्याही स्थावर मालमत्तेवर लोन घेऊन तुम्ही व्यवसायासाठी कर्ज उभारणी करू शकता. बँक नवीन गाळा घेण्यासाठी किंवा मशिनरी घेण्यासाठीसुद्धा कर्ज देते. मात्र त्यासाठी २० टक्के तुमचा आíथक सहभाग असणं आवश्यक आहे. यामध्ये तुमची नवीन स्थावर मालमत्ता गहाण ठेवली जाते. कमी रकमेचं कर्ज हवं असल्यास सोने गहाण ठेऊनही कर्ज उचलता येतं. सोने आणि व्यवसाय कर्ज हा उत्तम पर्याय म्हणता येईल.
३. अनुदान
महाराष्ट्र शासन आणि केंद्र सरकारने उद्योग विकासासाठी अनेक विविध अनुदानांच्या योजना तयार केल्या आहेत. विशेषत: उद्योगासांठी या योजना आहेत. ब-याच योजना या बँकेतून घेतलेल्या कर्जाशी संबंधित आहेत. म्हणजे तुम्ही १०टक्के बँकेतून कर्ज घेऊ शकता. अनुदान मंजूर झाल्यावर बँकेच्या १५ ते २५ टक्के (जे लागू असेल ते) तेवढं अनुदान शासनातर्फे थेट बँकेत जमा केलं जातं.
अधिक माहितीसाठी संपर्क
जिल्हा उद्योग केंद्र – मुंबई व ठाणे.
विविध महामंडळांच्या योजना- म्हाडा बिल्डिंग, तळमजला, वांद्रे पश्चिम.
व्यवसाय प्रशिक्षण
व्यवसायासाठी शासनातर्फे विविध प्रशिक्षण योजना राबवल्या जातात.
संपर्क :
महाराष्ट्र उद्योजकता विकास केंद्र
मिटकॉन
खादी व ग्रामोद्योग विकास केंद्र, कोरा केंद्र, बोरीवली
लघुउद्योग विकास केंद्र : साकीनाका, अंधेरी.
उद्योगाविषयी अधिक माहिती हवी असल्यास संपर्क करा :
प्रबोधक नवउद्योजक उभारणी आणि उद्योजकता विकास केंद्र, जोगेश्वरी
मुंबई. संपर्क : ९९६७७०६१५०
छान माहिती..