मनाचा ठाव घेणारे असे काही वाचनात आले की चांगल्या वाचकाला या अफलातून कथानकावर झकास चित्रपट बनू शकतो असे वाटते. तशा स्वप्नरंजनाची चैन त्याला परवडू शकते. कारण त्याला दिग्दर्शकाची कॅप डोक्यावर चढवून कॅमे-यामागून डोकवायचे नसते की कादंबरी ते चित्रपट या किचकट स्थित्यंतर प्रक्रियेतील डोकेदुखीला सामोरे जायचे नसते. पण आंग लीसारख्या दिग्दर्शकाला नुसतीच कल्पनारंजनात रममाण व्हायची मुभा चित्रपटाचे माध्यम देत नाही. बहुधा याचमुळे सुप्रसिद्ध लेखक यान मार्टेलची बुकर पुरस्कार विजेती ‘लाइफ ऑफ पाय’ कादंबरी त्याने पहिल्यांदा वाचली तेव्हापासून या कादंबरीवर चित्रपट बनवण्याचा त्याचा निर्णय पक्का होईपर्यंत आठ महिने उलटले होते. मुळात मार्टेलची ‘लाइफ ऑफ पाय’ वाटते तितकी साधी नाही. अनेक पातळ्यांवर ती वाचकांसमोर उलगडत जाते. एका किशोरवयीन मुलाची दर्यावरील साहसकथा ते मानसिक क्षमतांचे अत्युच्च आविष्करण दाखवणारे मनोविश्लेषणात्मक कथानक असे स्थित्यंतर मार्टेलच वाचकासमोर घडवून आणतो. जे लेखकाने ‘पाहिले’ आहे ते दिग्दर्शकीय चौकटीत बसवून प्रेक्षकांनाही ‘दिसेल’ अशा प्रकारे रुपेरी पडद्यावर आणायचे असे अवघड शिवधनुष्य दिग्दर्शकाला पेलायला लागते. ‘क्राउचिंग टायगर, हिडन ड्रॅगन’, ‘ब्रोकबॅक माउंटन’ हे ऑस्करविजेते चित्रपट दिग्दर्शित करणा-या आंग ली यांनी हे शिवधनुष्य यशस्वीपणे उचलले आहे. तब्बू, इरफान खान यांच्या प्रमुख भूमिका असलेल्या या चित्रपटाने नोव्हेंबरमध्ये गोव्यात होणा-या ४३व्या आंतरराष्ट्रीय चित्रपट महोत्सवाचा प्रारंभ होईल. वाढत्या वयात चीन, तैवान आणि मग अमेरिका अशी त्रिस्थळी यात्रा झालेल्या आंग यांनी अभिनय, दिग्दर्शन अशा क्षेत्रात पाऊल टाकले तेव्हा प्राचार्य असलेल्या त्यांच्या वडिलांनी तीव्र नाराजी व्यक्त केली होती. इतक्या वर्षानी आंग ली यांनी मिळवलेले पुरस्कार, पैसा आणि त्यांची सरळसाधी वर्तणूक यामुळे वडिलांचे मन आता निवळले आहे.
आजवरच्या कारकीर्दीत वैविध्यपूर्ण चित्रपट करणारे आंग ली चित्रपटांची भाषा चांगलीच जाणतात हे वेगळे सांगायला नकोच. प्रेक्षकांनी त्यांच्या चित्रपटांना दिलेली दाद मला सुखावते. मात्र त्याच वेळी ही चित्रपटाची भाषा मला शब्दांत समजावून सांगता येत नाही, असे त्यांचे म्हणणे आहे. अर्थात आंग लीसारख्या अनेक प्रतिभावंतांना चित्रपटांखेरीज इतर माध्यमांमध्ये व्यक्त होताना अडचण जाणवते हे खरे आहे. पण या दिग्गजांची दिग्दर्शकीय हातोटी, त्यांचे चित्रपटच पुरेसे ‘बोलके’ असतात, हेही तितकेच खरे!
good one