‘चॉकलेट’चं नुसतं नाव जरी काढलं तरी आपल्या तोंडाला पाणी सुटतं, हो ना? जेव्हा आपल्याला कोणी चॉकलेट खायला देतं, तेव्हा किती मज्जा येते! पण तुम्हाला माहिती आहे का, तुमच्या या आवडत्या चॉकलेटचा शोध कोणी लावला? चॉकलेट नेमकं आलं तरी कुठून? नसेल माहिती तर याची नक्की माहिती करून घ्या आणि जेव्हा कधी चॉकलेट खाल किंवा तुमच्या वाढदिवसाला आलेल्या मित्रमैत्रिणीना द्याल, तेव्हा याबद्दल आवर्जून माहिती सांगा-
‘चॉकलेट’ हा तुम्हा छोटय़ा दोस्तांचा चिक्कार आवडता खाऊ. रोजच्या जेवणातल्या पोळी- भाजीपेक्षा आपल्याला चॉकलेट्स जास्त हवीहवीशी वाटतात. दिवसातून एकदा तरी आई-बाबांकडे चॉकलेटसाठी आपला हट्ट असतोच. पण हे चॉकलेट खाताना तुम्हाला गोड गोड लागत असलं तरी एक गोष्ट तुम्हाला माहिती आहे का? कोकोआ फळांच्या बियातील गरांपासून तयार केलेल्या या चॉकलेटची चव खरं तर खूप कडू असते. पण तुमच्यासारख्या गोड मुलांसाठी मात्र चॉकलेट्स गोड-गोड बनवली जातात आणि याचं श्रेय जातं युरोपियन लोकांना.
कारण त्यांनीच तुमच्या या चॉकलेटमध्ये साखर आणि दूध टाकून ते गोड केलं. आता तुम्ही म्हणाल चॉकलेट गोड केल्याबद्दल एवढं काय त्यांचं कौतुक करायचं? पण हे माहिती आहे का, ज्यांनी सर्वात पहिलं चॉकलेट बनवलं ते लोक मेक्सिकन आणि अमेरिकन होते. ते चॉकलेट खायचे नाहीत तर प्यायचे! आणि हे ‘चॉकलेट पेय’ होतं अगदी तिखट. युरोपियन लोक त्यात मसाले घालून ते पित असत. आजही फ्रान्स आणि स्पेनसारख्या देशात चॉकलेट हे पेय म्हणूनच जास्त लोकप्रिय आहे.
या चॉकलेटची म्हणजे कोकोआची झाडं साधारणपणे २००० वर्षापूर्वी अमेरिकेतल्या वर्षावनांमध्ये आढळली. ‘होण्डुरास’ या मध्य अमेरिकेतल्या देशात इसवी सन पूर्व ११०० ते १४०० या काळात चॉकलेट तयार केल्याची नोंद आहे, तर सहाव्या शतकात ‘माया सभ्यते’मध्ये चॉकलेट पूजेतला एक पदार्थ म्हणून वापरलं जायचं. चॉकलेट त्यांच्या समुद्धीच्या देवतेला अर्पण केलं जायचं.
आजही स्पेनमध्ये जेवणानंतर चॉकलेट खाण्याची परंपरा आहे, आश्चर्य आहे ना! आता तुम्हाला वाटत असेल ना की, ही परंपरा भारतातदेखील असती तर दररोज जेवणानंतर आपल्याला खूप चॉकलेटं खाता आली असती. पण मित्रांनो, एक चॉकलेट खायचं तर आई- बाबा लगेच दरडावतात, ‘चॉकलेट खाल्लं तर पोट दुखेल. मग डॉक्टरकडे जावं लागेल. तो एवढं मोठं इंजेक्शन देईल आणि कडू औषधसुद्धा’ वगैरे वगैरे. पण गंमत म्हणजे तुम्हाला आवडणाऱ्या ‘ मिल्की चॉकलेट’चा शोध एका डॉक्टरनेच लावला.
स्पेनचं आणि चॉकलेटचं नातंच काही वेगळं आहे. स्पेनने पंधराव्या शतकात मॅक्सिकोवर आक्रमण केलं, तेव्हा त्या राजाने चॉकलेटच्या बिया आणि चॉकलेटची पाककृती स्पेनमध्ये प्रसिद्ध केली. हे चॉकलेट स्पेनमध्ये एवढं लोकप्रिय झालं की आजतागायत त्याची लोकप्रियता कायम आहे. असं म्हणतात, ‘चॉकलेट’ हे नावसुद्धा स्पेनमधून आलं. पण हा वादग्रस्त दावा आहे. एक गोष्ट मात्र नक्की की, स्पेनने चॉकलेटला जवळजवळ शंभर वर्ष संपूर्ण जगापासून लपवून ठेवलं होतं.
आजही तिकडे लहान मुलांच्या वाढदिवसाला खास ‘चॉकलेट मोना’ आणल्या जातात. हे मोना म्हणजे ‘चॉकलेटचा राजवाडा’ बरं का! खूप चेरी, चॉकलेटच्या टेडी बेयरने आणि कोंबडीच्या पिल्लाने सजवलेले हे चॉकलेटचे राजवाडे चांगले दोन-तीन फुट उंच असतात. आपल्याकडे जसा वाढदिवसाला केक कापला जातो, तसं तिकडे लहान मुलांच्या वाढदिवसाला खास हे चॉकलेटचे राजवाडे आणले जातात.
स्पेनमधल्या बार्सिलोना शहरात तर चॉकलेटचं संग्रहालयच आहे. तुमची लाडकी मिनी माऊस, बाम्बी हरीण, निमो मासा, किटी कॅट, काउबॉय यासारख्या अनेक कार्टून्सपासून ते तुमची ताई घालते, तशा मोठय़ा टाचांच्या सॅण्डल, वेगवेगळी माणसं काय नि काय! नजर फिरवावी तिकडे चॉकलेटच्या वस्तू दिसतील आणि सर्वात गंमत म्हणजे, या संग्रहालयाला भेट द्यायला जाल, तेव्हा तिकडचं तिकीटही चॉकलेटचंच असेल बरं का! चॉकलेटच्या शोधापासून ते त्याचा आतापर्यंतचा सर्व इतिहास तुम्हाला या संग्रहालयात पाहायला मिळेल.काय मग, अशा या कडू, तिखट, गोड अशा चॉकलेटची गोष्ट आपल्या मित्रांना कधी सांगताय?