गणपतीसाठी काय सजावट करायची? मखर आणायचं की, स्वत:च काहीतरी थीम तयार करायची? अशा विचारात सर्वजण असतात. सणाच्या आधी कित्येक रात्री जागरण करून ही सजावट केली जाते. दरवर्षी आपली सजावट हटके असावी, असं सगळ्यांनाच वाटत असतं. अशा या लाडक्या गणरायाचं स्वागत करण्यासाठी तुम्ही काय करू शकता, याची थोडक्यात माहिती.
‘आला आला आला, माझा गणराज आलाऽऽऽ’ असं म्हणत आपण लाडक्या गणपतीचं स्वागत करतो. अवघ्या काही दिवसांवर येऊन ठेपलेल्या गणेशोत्सवाची सगळ्यांनीच जय्यत तयारी केली आहे. सार्वजनिक गणपतीच्या सजावटीला जितकं महत्त्व आहे तितकंच महत्त्व घरगुती गणपतीच्या सजावटीलासुद्धा आहे. गणपतीची मूर्ती अगदी आकर्षक घेतली जाते. मग अशी मनमोहक मूर्ती असल्यावर मूर्तीच्या आजूबाजूची सजावटदेखील तशीच आकर्षक लागते. काही जण तर घरगुती गणपतीच्या सजावटीत दरवर्षी थीमनुसार वेगवेगळी सजावट करतात तर काही जण साधेपणाला महत्त्व देतात. काही जण नैसर्गिक वस्तूंचा वापर करून सजावट करतात. आपल्या गणपतीची सजावट सगळ्यात सुंदर दिसावी म्हणून सगळेच जण सजावटीकडे विशेष लक्ष देतात. लोकांच्या सजावटीचा वाढता कल पाहून सजावटीच्या साहित्यालाही महत्त्व आलं आहे.
या वस्तूंनाही महागाईची झळ पोहोचली आहे. घरगुती गणपती असो किंवा सार्वजनिक, सजावटीशिवाय गणेशाची प्रतिष्ठापना होणंच शक्य नाही. त्यात सगळ्यांकडेच वेळेचा अभाव असल्यामुळे कमीत कमी वेळात आपल्या लाडक्या गणरायाच्या सजावटीत काय करता येईल याकडेच सगळ्यांचं लक्ष असतं. खर्चाचं बजेट पाहता सजावट करताना सगळ्यांनाच दम लागतोय. तरीही सजावटीसाठी लागणारं साहित्य हे नव्या प्रकारातलं आणि बदलत्या फॅशननुसार घ्यावं, असं सर्वानाच वाटतं.
सजावट करण्यासाठी जास्त ताण घेण्याची गरज नाही. कारण, हल्ली सगळं काही तयार मिळतं. त्यात सगळ्यात जास्त मागणी आहे ती थर्माकोलच्या मखरांना. थर्माकोलचं नक्षीदार मखर दिसायला खूपच सुंदर असतं. विविधांगी डिझाइन आणि आकर्षक रंगसंगतीचा अनोखा मिलाफ म्हणजे मखर. त्यात सहजतेने हाताळता येतील अशी फोल्डिंग मखरंही बाजारात उपलब्ध आहेत. फुलं, बाग, इंद्रधनुष्य, सूर्यफूल, पाळणा असे त्यात विविध प्रकार आहेतच. तुम्हाला वेळ असेल तर तुम्ही स्वत:देखील अशी सजावट करू शकता. आकर्षक आणि वेगवेगळ्या रंगांच्या ओढण्या घेऊन त्या मूर्तीच्या चहुबाजूंना लावू शकता. त्यावर स्पॉटलाइट सोडू शकता. फुलांची आर्टीफिशिअल वेल किंवा फुलंही तुम्ही आजूबाजूला ठेवू शकता. तुमच्याकडे वेळ आणि खर्च करण्याची तयारी असेल तर तुम्ही स्वत: पुठ्ठय़ांचे चित्र काढलेले देखावे तयार करू शकता आणि त्यावर कृत्रिम वेली आणि फुलं लावू शकता. खर्च करायचा नसेल आणि नैसर्गिक सजावट करायची असेल तर तुम्ही तुमच्या बागेतील फुलांची किंवा शोभेची सुंदर झाडं गणपतीच्या बाजूला ठेवू शकता. गणपतीच्या पाठी असणा-या भिंतीवर सुंदरशी हिरवी किंवा काठापदराची साडी लावून बघा, तीही मस्त वाटेल. ज्यांना चांगलं चित्र काढता येत असेल त्यांनी मोराचं सुंदर चित्र काढून ते गणपतीच्या पाठच्या भिंतीवर लावावं. अशाच प्रकारे तुम्ही मोरपिसांची सजावटही करू शकता. तुमच्याकडे दीड दिवसांचा किंवा तीन दिवसांचा गणपती येत असेल तर तुम्ही नैसर्गिक फुलांची सजावट करू शकता. या सगळ्या सजावटीमध्ये नैसर्गिक फुलांची सजावट जास्त चांगली दिसते. त्या सजावटीबरोबर चकचकीत कापड घेऊन लावलं तर तेही छान दिसतं. यात आणखी चांगला आणि सोपा उपाय म्हणजे तुम्ही गणपतीजवळ वेगवेगळ्या आकारातल्या पणत्या लावू शकता. पण असे तेलाचे दिवे लावत असाल तर सतत कोणीतरी घरात असणं गरजेचं आहे. तसंच त्याला लहान मुलांचा हात लागणार नाही, याचीसुद्धा काळजी घ्यावी लागेल. दिव्यांच्या आणि फुलांच्या सजावटीमुळे घरात एक वेगळीच प्रसन्नता निर्माण होते. कमी दिवसांचा गणपती असणा-यांना तर आणखी गोष्ट करता येईल. बाजारात दुर्वाची घट्ट वीण मिळते. ती वीण तुम्ही गणपतीच्या मागच्या बाजूला लावून त्यावर लाइटिंग केलंत तरी छान दिसेल. दुर्वा किंवा फुलं वर्तुळाकार सजवा आणि ती गणपतीच्या वर लावा. हे वर्तुळ तुम्ही पुठ्ठयाचं तयार करू शकता.
बाजारात गणपतीच्या आजूबाजूला सजवण्यासाठी ब-याच वस्तू मिळतात. त्यात सगळ्यात आकर्षक वस्तू म्हणजे गणपतीचं वाहन उंदीर. गणपतीचं वाहनही तुम्ही त्याच्या बाजूला ठेवू शकता. ज्यांना सजावट करण्यासाठी वेळ नसेल पण खूप हौस असेल त्यांच्यासाठी बाजारात सजावटीच्या तयार वस्तू आहेतच. त्यासाठी थोडी रक्कम जास्त मोजायची व तयार वस्तू फक्त नेऊन मांडायच्या. अशीही काही मंडळी आहेत जी घरात येऊन सजावटीचं सामान आण्यापासून ते सजवण्यापर्यंत सगळं काही करून देतात. आपल्याला जसं हवं आहे तसं तुम्ही त्यांच्याकडून करून घेऊ शकता.
लाइटिंग कशी कराल?
कोणताही सण असो, घरात लाइटिंग करायलाच हवं. त्यात गणपतीच्या सणात तर त्या लाइटिंगला जास्त महत्त्व असतं. घराच्या खिडकीला लाइटिंग तुम्ही करू शकता. तसंच गणपतीच्या आजूबाजूला वेगवेगळ्या आकारात लाइटिंग करता येईल. त्यासाठी तुम्ही तुमच्या कल्पनाशक्तीचा वापर करा. दाराजवळ लाइटिंग करत असाल तर तुम्ही भितींवर व्यवस्थित खिळे लावून विशिष्ट आकारात किंवा लाइट्सच्या उभ्या माळा सोडू शकता. खूप मस्त दिसेल. लाइटिंगमध्ये रंगीबेरंगी दिवे येतात. तेही तुम्ही गणपतीच्या बाजूला लावू शकता.
गणपतीची मूर्ती घेताना
बरेच जण गणपतीची मूर्ती घेताना ती गोंडस आणि सुंदर आहे का ? याचाच विचार करतात. पण, त्याशिवाय अशा ब-याच गोष्टी आहेत ज्या गणपतीची मूर्ती घेताना लक्षात ठेवायला पाहिजेत. त्यात महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे मूर्ती घेताना ती इको फ्रेंडली असावी, हे लक्षात ठेवा. शाडूच्या मूर्तीपेक्षा लोकांना पीओपीच्या मूर्ती जास्त आकर्षक वाटू लागल्यात. पण, या मूर्तीमुळे जलप्रदूषण वाढतं. शाडूच्या किंवा कागदाच्या लगद्यापासून तयार केलेल्या मूर्ती पाण्यात लगेच विरघळतात तर पीओपीच्या मूर्तीना दोन ते तीन महिने लागतात. पर्यावरणाची हानी होऊ नये म्हणून शाडूच्याच मूर्ती घ्याव्यात. घरं खूपच मोठं असेल तर मोठी मूर्ती शोभून दिसते पण शक्यतो लहान मूर्तीच घ्यावी. लहान मूर्ती घेऊन तुम्ही सजावटीवर जास्त भर द्या. तुम्ही सजावट साधीच करत असाल तर मूर्तीचा रंग गडद घ्या म्हणजे सजावटीवर मूर्ती उठून दिसेल.
हे आवर्जून करा..
गणपती म्हटल्यावर सतत पाहुणे मंडळींची ये-जा असते. तसंच अख्खा दिवस कामातच जातो. अशावेळी आपलं घर चांगलं आणि स्वच्छ दिसावं म्हणून आपण खालील गोष्टी करू शकतो.
- गणपती येण्याअगोदर घर चांगलं स्वच्छ करून घ्यायचं. घरात असलेला पसारा काढून टाकायचा.
- बैठक खोलीत गणपती असेल तर या खोलीत कमीत कमी वस्तू ठेवाव्यात.
- पाहुण्यांना बसण्यासाठी व्यवस्थित जागा करावी.
- प्रसाद देण्यासाठी गणपतीच्या बाजूला एका आकर्षक भांड्यात प्रसाद भरून ठेवावा. जेणेकरून प्रसाद देण्यासाठी वेळ जाणार नाही.
- घराचे पडदे, चादरी आकर्षक रंगाच्या असू द्या, शक्यतो एकमेकांना मॅचिंग असतील तर छान दिसतील. त्याने घरात प्रसन्नता निर्माण होईल.
- दारात पायपुसणी ठेवा म्हणजे घरात पाहुणे आल्यावर त्याला पाय पुसूनच येतील. घरात धूळ-माती येणार नाही.
- सुगंधी अगरबत्त्यांचा वापर करा. त्याने वातावरण प्रसन्न राहिल.
- घेतलेल्या वस्तू लगेच जागेवर ठेवा, त्याने पसारा होणार नाही व त्या पटकन सापडतील.
- दिव्यात घालण्यासाठी लागणारं तेल तुम्ही गणपतीच्या जवळच ठेवा.
- पाहुणे आल्यावर लागणारी फुलं, हळद-कुंकू एका ताटात व्यवस्थित काढून ठेवा.
